ลักษณะของเตา
เป็นเตาผลิตถ่านแบบประหยัดพลังงาน ขนาด 200 ลิตร ชนิดปล่องขนานข้างเตา เอาน้ำส้มควันไม้ เป็นเตาที่ประดิษฐ์จากวัสดุเหลือใช้หาง่ายในท้องถิ่น(reuse) คือใช้ถังน้ำมันขนาด 200 ลิตร โดยได้ปรับปรุงพัฒนาจนมีประสิทธิภาพการเผาไม้ที่ดียิ่งขึ้นทำให้ถ่านที่ได้มีคุณภาพดี ในการเผาแต่ละครั้งจะได้ถ่าน 23 – 25 กก./ครั้ง ประหยัดเวลา และสร้างประกอบง่าย ราคาถูก เหมาะสำหรับครัวเรือนชนบทที่มีการใช้ถ่านเป็นพลังงานในการหุงหาอาหาร และมีผลพลอยได้จากการเผาถ่านเป็นน้ำส้มควันไม้ สามารถนำไปใช้เป็นยากำจัดแมลงศัตรูพืชได้
น้ำส้มควันไม้
น้ำส้มควันไม้ (wood vinegar) ได้มาจากควันที่เกิดจากการเผาถ่าน ในช่วงที่ไม้กำลังเปลี่ยนเป็นถ่าน เมื่อทำให้เย็นลงจนควบแน่นแล้วกลั่นตัวเป็นของเหลวสีน้ำตาลแดงใส มีกลิ่นควันไฟ มีรสเปรี้ยวเนื่องจากมีสภาพเป็นกรด มีค่า pH ประมาณ 1.5– 3.7 จึงควรใช้ภาชนะที่เป็นพลาสติกรองรับน้ำส้มควันไม้ โดยเก็บได้เมื่ออุณหภูมิที่ปากปล่องระหว่าง 80 – 150 องศาเซลเซียส ซึ่งอุณหภูมิในเตาเผาจะเท่ากับ 300 – 400 องศาเซลเซียส เป็นช่วงที่น้ำส้มควันไม้มีคุณภาพดีที่สุด เมื่อเก็บมาแล้วยังไม่สามารถใช้ได้ทันที ต้องทิ้งให้ตกตะกอนในถังพลาสติก โดยตั้งในที่ร่มทิ้งไว้ 3 เดือน และไม่ให้สั่นสะเทือน น้ำส้มควันไม้จะแยกตัวเป็น 3 ชั้น ชั้นบนจะเป็นนำมันใส ชั้นกลางจะเป็นของเหลวสีชา ซึ่งก็คือน้ำส้มควันไม้ และชั้นล่างสุดเป็นของเหลวสีข้นดำหรือที่เรียกว่าน้ำมันทาร์
การร่นระยะเวลาจาก 3 เดือน เหลือ 45 วัน ในการนำน้ำส้มคันไม้มาใช้ประโยชน์ สามารถทำได้โดยการผสมผงถ่านประมาณ 5 % ของน้ำหนักรวมของน้ำส้มควันไม้ ให้โรยผงถ่านประมาณ 5 %ของน้ำหนักรวมของน้ำส้มควันไม้ทั้งหมด โดยผงถ่านจะดูดซับทั้งน้ำมันใสชั้นบนและน้ำมันดินลงสู่ชั้นล่างสุดในเวลาที่เร็วขึ้น หลังจากตกตะกอนในถังครบกำหนดแล้วถึงนำของเหลว สีชาในชั้นกลาง มากรองซ้ำอีกครั้งด้วยผ้ากรองจึงสามารถนำไปใช้ได้ ซึ่งสามารถพิจารณาง่ายๆ ด้วยสายตา น้ำส้มควันไม้ที่ดีควรมีสีใสจนถึงสีชา หากมีลักษณะขุ่นดำ แสดงถึงความหนาแน่นของน้ำมันดิบซึ่งไม่เป็นผลดีในการนำไปใช้งาน
การนำไปใช้ประโยชน์ น้ำส้มควันไม้มีสารประกอบต่างๆ มากมาย สามารถนำไปใช้เป็นสารปรับปรุงดิน สารป้องกันกำจัดศัตรูพืช และสารเร่งการเจริญเติบโตของพืช และใช้ในอุตสาหกรรม เช่น ผลิตสารดับกลิ่นตัว ผลิตสารปรับผิวนุ่ม ใช้ผลิตยารักษาโรคผิวหนัง เป็นต้น